Henüz bebek sahibi olmayı düşünmeyen çiftlerin hamileliği önlemek adına kullanabileceği yöntemlere doğum kontrol yöntemleri adı verilmektedir. Bazı doğum kontrol yöntemleri hamileliği önlediği gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı da koruma sağlamaktadır.
Doğum kontrol yöntemleri erkeklere ve kadınlara göre değişiklik gösterebildiği gibi aynı zamanda kalıcı olanlar ve olmayanlar olarak da ikiye ayrılmaktadır. Genellikle bir doğum kontrol yöntemini tercih etmeden önce kişilerin detaylı araştırma yapması ve kendisine en uygun birkaç yöntemi deneyerek, bu yöntemler arasından en uygun olanı tercih etmesi tavsiye edilmektedir.
Kadınlara Yönelik Doğum Kontrol Yöntemleri
Kadınların tercih edebileceği birçok doğum kontrol yöntemi bulunmaktadır. Günümüzde kadınlar tarafından en sık tercih edilen yöntem doğum kontrol hapı kullanımıdır. İçerisinde östrojen ve progestin hormonu bulunan ilaçlar kadınlar için aynı zamanda en etkili doğum kontrol yöntemlerinin başında gelmektedir.
Günümüzde sadece progestin içeren ilaçlar da bulunmaktadır. İlacın etkili olabilmesi için her gün düzenli olarak mümkünse aynı saatlerde alınması gerekir. Kadınların en çok tercih ettiği bir diğer yöntem de rahim içi araçtır. Spiral olarak da bilinen rahim içi araç rahme yerleştirilir ve rahim içerisinde steril bir inflamasyona neden olarak gebeliğin oluşmasını engeller.
Kadınların tercih edebileceği diğer doğum kontrol yöntemleri arasında cilt altına yerleştirilen doğum kontrol implantı, doğum kontrol iğneleri, doğum kontrol flasteri, kadın kondomu vajinal halka gibi yöntemler de bulunmaktadır. Kadınlarda kalıcı doğum kontrolü ise tüplerin bağlanmasıdır.
Tüp ligasyonu cerrahi olarak gerçekleştirilir ve kalıcıdır, geri dönüşümü çok zordur ve mikrocerrahi teknikle yapılabilir, ancak yüzde yüz sonuç vermemektedir. Bu nedenle gelecekte çocuk sahibi olmak istemediğinden emin olan kadınların yaptırması tavsiye edilmektedir.
Erkeklere Yönelik Doğum Kontrol Yöntemleri
Erkekler arasında en yaygın olarak tercih edilen doğum kontrol yöntemlerinin başında prezervatif (kondom) gelmektedir. Prezervatif doğum kontrolü sağladığı gibi aynı zamanda cinsel yolla bulaşan hastalıkların yayılmasını da engellemektedir. Doğru şekilde kullanıldığı zaman doğum kontrol hapı gibi %99’a varan koruma sağlar. Erkeklerde tercih edilebilecek bir diğer yöntem de vazektomidir.
Vazektomi ile sperm kanalları bağlanır ve bu sayede sperm geçişi engellenir. Vazektomi en etkili erkek doğum kontrol yöntemidir. Bununla beraber daha sonra geri döndürülebilirdir. Ancak vazektomi sonrasında geri döndürülme işlemi hamileliğin başarı şansını %30 ile %90 arasında düşürmektedir. Günümüzde erkeklerin kullanabileceği doğum kontrol haplarının üzerinde ciddi çalışmalar bulunmaktadır. Ancak henüz böyle bir seçenek mevcut değildir.
Her hamileliğin hem anne hem de bebeğin sağlığı açısından takip edilmesi gerekmektedir. Sağlık riskinin bulunduğu durumlarda takip daha sıkı ve detaylı bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
Çoğul gebelikte, tekil gebelikte olduğu gibi yüksek tansiyon, hamilelik şekeri preeklampsi, erken doğum ve diğer riskler bulunmaktadır. Çoğul gebeliklerde bu rahatsızlıkların görülme riski daha yüksektir.
Anne adayının genetik yatkınlığı, hamilelikten önce bulunan kronik bir rahatsızlığı ya da hamilelik şekeri gibi hamilelik sürecinde ortaya çıkan bir rahatsızlık gebeliğin riskli olarak değerlendirilmesine neden olabilmektedir.
Vajinal doğumlarda genellikle 24 saat sonra, sezeryan doğumdan sonra ise yaklaşık 48 saat sonra anne ve bebek taburcu edilmektedir. Ancak hem annenin hem de bebeğin genel sağlık durumuna göre bu süre değişiklik gösterebilmektedir.
Kadın ya da erkek üreme sistemini etkileyen çeşitli rahatsızlıklar, çevresel faktörler ve sigara ya da alkol tüketimi gibi bazı gündelik alışkanlıklar kısırlığa yol açabilmektedir.
Yumurta üretimi düzensiz veya nadir olan ya da hiç yumurta üretimi olmayan kadınlarda yumurta hücresinin üretilmesi için yumurtalıkların uyarılmasını sağlayan hormonların kullanılmasıdır.
